Intern Bunkernummer
KH M 09
Lokatie
Knokke Heist
Toegankelijkheid
Enkel dakplaat beperkt zichtbaar, rest steekt onder het maaiveld
Aantal kamers
1
Type bunker
Kleine manschappenbunker - verschansing
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker is het meest eenvoudig terug te vinden op het uiteinde van de Dijkgraafstraat komende van de de Hazegrasstraat te gaan en daar naar rechts af te wijken.
  • Eenmaal voorbij een tweede zuidelijke afbuigende knik in de dijk (voorbij 3 grotere structuren), is dit de eerste van 3 kleinere structuren die het best teruggevonden zullen worden vanaf de bovenkant van de dijk.
  • Let op, de kleine manschappenbunkers - verschansingen, zoals deze zijn vaak vanaf de benedenkant van de dijk gewoon niet zichtbaar. Omgekeerd durven sommige manschappenbunkers wel eens moeilijk te zien te zijn vanaf de bovenkant van de dijk.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing op deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden.

(Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Deze structuur is er op terug te vinden als (18++). Het is de 7e structuur van het "Stützpunkt Wilhelm" komende van de Graaf Leon Lippensdreef. Dit ene nummer omvat hier in totaal 9 verschillende structuren.

Het is de eerste van 3 van dergelijke structuren op dit zuidelijk afbuigend stukje dijk. De structuur ligt vrij kortbij KH M 08, een manschappenbunker met uitwendige MG post. Iets verderop liggen nog 2 gelijkaardige structuren, KH M 10 en KH M 11. Twee kleine manschappenbunkers - verschansingen.

Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist, Sectie G, kadastraal perceel 711h

Meer gedetailleerde kadasterschets en luchtfoto (2021).

Op deze kadaster - luchtfoto, zie je mits enige uitleg 5 structuren liggen. Volledig bovenaan (wit vak), is de fraaie manschappenbunker KH M 06. Vlak daarbij, letterlijk in de hoek van de dijk, ligt nog een manschappenbunker met bijhorende uitwendige MG stelling, KH M 08. Daarnaast liggen er op het zuidelijk afbuigend gedeelte van de dijk nog 3 gelijkaardige kleine manschappenbunkers - verschansingen. De eerste, deze KH M 09 ligt ter hoogte van het kleine oversteekje over de gracht meest noordelijk (ter hoogte van de aanduiding G711h). De 3e structuur is meer zuidelijk vlot zichtbaar in de dijk. Dat is KH M 11. Er ligt er nog een, amper zichtbaar tussen deze beiden, KH M 10. We kijken hier op de oostelijke zijde van Stützpunkt Wilhelm.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • De bunker maakt deel uit van de Nieuwe Hazegraspolderdijk en zal dus allicht wel staatseigendom zijn.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker staat. Deze bunker dient gezocht rechts van het kruispuntje waar de Dijkgraafstraat aansluit bij de Nieuwe Hazegraspolderdijk. Hij ligt voorbij de knik waar de dijk nog eens zuidelijk afbuigt.

Men ziet zeker deze kleine en sterk overgroeide structuren niet liggen op deze kaart. De resolutie van de foto is sowieso te klein om hier vlot de bunkers op te zien. Wel valt op dat de cluster van Stützpunkt Wilhelm blijkbaar origineel stopte waar toen nog een waterloop uitkwam bij de Nieuwe Hazegraspolderdijk. Deze is heden in elk geval gedempt.

Een meer actueel beeld kan gezien worden als ondergrondfoto bij bovenstaande kadasterschets

Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
  • Deze bunker is te beschouwen als de 7e van 9 structuren die allen deel uitmaken van het "Stützpunkt Wilhelm".
  • Er liggen nog 2 gelijkaardige structuren iets verderop langs dezelfde dijk.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een klein manschappenverblijf en tevens ook te beschouwen als een kleine verschansing in de dijk.
  • Deze structuren staken in het algemeen beperkt boven de dijk uit zodat ze een bijkomende verschansing boden.
Structuur van het bunkertje:
  • kleine structuur met beperkte schuilruimte.
  • Volgens Duitse terminologie allicht een "Unterschlupf für ein Trupp".

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een op de linie tussen Knokke tot Fort Sint Donaas (Lapscheure) zeer courant voorkomend type bunkertje. (Schets: KLM)

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Het type schuilstructuur heeft 1 vrij zware betonnen zijde in vijandelijke richting. Ook de dakstructuur is nog vrij dik uitgevoerd. Voor de rest is er enkel een kleine schuilstructuur, geschikt voor een aantal gezeten personen of bv het opbergen van munitie. Dit zijn wat ze gaan bestempelen als Sitzbunker.
  • Aan de achterzijde waren er normaal ijzeren luiken om de toegang tot de structuren te kunnen afsluiten.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
  • Aan de buitenzijde ziet men heden van dit type structuren meestal enkel nog de bovenplaat omdat ze heel vaak totaal verdwijnen in de ondergrond door ophogen van het terrein of de dijken door de jaren heen.
  • Ook hier is die situatie zo
Actuele toestand van deze bunker:
  • Voorlopig is van deze structuur enkel de dakplaat te zien.
  • De toestand van het lager gelegen interne gedeelte is totaal niet te zien.
  • Er is totaal niet geweten hoe intact de structuur nog is voor wat nog in de ondergrond steekt.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • Voorlopig gezien grotendeels onder het maaiveld, onbekend.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig niets geweten.

Foto's van deze bunker

Oude foto's uit 1991 - Collectie Alain Van Geeteruyen

Dit is voorlopig de oudste foto in mijn bezit van deze structuur. Hij dateert uit 1991. We kijken vanaf deze structuur in de richting van de manschappenbunker met uitwendige MG stelling KH M 08. Je ziet, dat deze eerste kleine structuur er niet zover vandaan gelegen is. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

De bovenzijde van deze totaal onder het maaiveld zittende structuur. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Nog een detail van dezelfde structuur. (Foto: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Eigen prospecties in 2016

Dit zijn 2 eigen foto's uit 2016. Het structuurtje wordt dus ook steeds minder opvallend en geraakt steeds meer verborgen in de dijk.

Een blik op dezelfde structuur in de andere richting. De wegel die gans de tijd de dijk volgt komende vanaf de Graaf Leon Lippenslaan loopt in dit geval wel degelijk rechts van deze dijk. We kijken hier dus in de richting van Retranchement.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:

Vorige: KH M 08
Volgende: KH M 10